Statut
Uchwalenie statutu jest najważniejszą czynnością podczas tworzenia stowarzyszenia. Akt ten określa ustrój stowarzyszenia, jego organizację i sposób działania. Odpowiednikiem statutu w stowarzyszeniu zwykłym, jest regulamin.
Zebranie założycielskie uchwala statut stowarzyszenia. Statut określa obligatoryjnie:
- nazwę,
- teren działania i siedzibę,
- cele i sposoby ich realizacji,
- sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,
- władze, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania ich składu oraz ich kompetencje,
- sposób reprezentacji oraz zaciągania zobowiązań majątkowych oraz warunki ważności uchwał stowarzyszenia,
- sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,
- zasady dokonywania zmian statutu,
- sposób rozwiązania stowarzyszenia.
Stowarzyszenie, które ma zamiar tworzyć terenowe jednostki organizacyjne, musi w statucie uregulować strukturę organizacyjną i zasady ich tworzenia.
Treść statutu jest kontrolowana przez Sąd rejestrowy po zgłoszeniu stowarzyszenia do rejestracji. Po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa oraz że jego założyciele spełniają wymagania określone ustawą, Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia.
Obligatoryjne organy stowarzyszenia
I) Walne Zebranie Członków
Najwyższą władzą stowarzyszenia jest Walne Zebranie Członków. Zamiast Walnego Zebranie Członków, statut może przewidywać Zebranie Delegatów, lub zastąpienie Walnego Zebranie Członków Zebraniem Delegatów w momencie, gdy liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość. W takim przypadku statut określa zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji.
Kompetencje Walnego Zebranie Członków określa statut. Podejmuje ono uchwały w najważniejszych dla stowarzyszenia sprawach: uchwala statut i jego zmiany ,wybiera członków zarządu i organu kontroli wewnętrznej, decyduje o rozwiązaniu stowarzyszenia i przeznaczeniu majątku zlikwidowanego stowarzyszenia. Walne Zebranie Członków podejmuje decyzje w formie uchwał. Wszyscy zwyczajni członkowie mają równe głosy. Małoletni poniżej 16 lat nie mają prawa wyborczego oraz prawa głosu na Walnym Zebraniu Członków. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki.
II) Zarząd
Zarząd jest obligatoryjnym organem stowarzyszenia, wybieranym przez Walne Zebranie Członków. Statut powinien określać skład ilościowy zarządu, jego kadencję i kompetencje oraz reprezentację i sposób zaciągania zobowiązań majątkowych.
Podstawowe kompetencje to kierowanie bieżącą działalnością stowarzyszenia oraz reprezentowanie go na zewnątrz.
Statut może przewidywać, że zaciąganie zobowiązań majątkowych powyżej pewnej kwoty wymaga zgody innego organu stowarzyszenia.
Dane określające sposób reprezentacji i osoby wchodzące w skład zarządu, są ujawniane w KRS.
III) Organ kontroli wewnętrznej
Organ kontroli wewnętrznej zwyczajowo przybiera nazwę komisji rewizyjnej. Dokładne jego kompetencje i skład określa statut.
W sytuacjach losowych może też się zdarzyć, że stowarzyszenie będzie pozbawione obligatoryjnych organów. I tak np. brak zarządu zdolnego do działań prawnych powoduje, że sąd na wniosek organu nadzorującego lub z władnej inicjatywy, ustanowi dla niego kuratora.
Tworzenie stowarzyszenia zwykłego i jego organy
Stowarzyszenie zwykłe zakładają co najmniej trzy osoby. Ustalają one regulamin działalności i informują o utworzeniu stowarzyszenia właściwy ze względu na przyszłą siedzibę stowarzyszenia organ nadzorujący.
Regulamin działalności musi określać:
- nazwę,
- cel, teren i środki działania,
- siedzibę,
- przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe.
Na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, Sąd Rejestrowy może zakazać założenia stowarzyszenia zwykłego, jeżeli regulamin jego działalności jest niezgodny z przepisami prawa i założyciele nie spełniają wymagań określonych ustawą.
Jeśli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o utworzeniu stowarzyszenia zwykłego, nie zakazano jego działalności, może ono rozpocząć działalność.
Stowarzyszenie zwykłe nie ma władz i nie jest wpisywane do rejestru. Ma jedynie reprezentującego je przedstawiciela, do którego należy odnosić przepisy Kodeksu Cywilnego o przedstawicielstwie.
Nie istnieje majątek stowarzyszenia zwykłego. Stowarzyszenie uzyskuje środki na swoją działalność jedynie ze składek członkowskich.
